اما شاید درپاسخ گفته شود که مگر خرید تضمینی زعفران درخراسان رضوی اجرایی نشده که کشاورزان به دامن دلالان ازخدا بیخبر پناه برده اند، پاسخ کشاورزان اما خیلی با برنامه های تبلیغاتی مدیران پشت میز نشین همخوان نیست ، آنها پول لازم دارند تا بتوانند هزینه های روزمره برداشت وجداسازی گل زعفران را بپردازند درحالیکه تعاون روستایی هنگام خرید تضمینی هیچ پولی به کشاورز نمیدهند  و حداقل باید برای دریافت بخشی از پول خود یکماه منتظر بمانند.

این درحالی است که کشاورز باید هرروز مزد کارگرانی را که درمزرعه کارکرده اند پرداخت کندو این یعنی نیاز به پول نقد. مساله هم فقط زعفران نیست و سایر کشاورزان هم با مدت زمان متفاوت نیاز به پول نقد دارند درحالیکه هیچ سازمانی این حمایت را ازکشاورزان انجام نمیدهد . همین است که آنها یا گرفتار سلف خران میشوند یا در دام دلالان اسیر میگردند.

***پول نداریم مزد کارگر بدهیم

رجبعلی بلقان آبادی، کشاورز زعفران کار در این رابطه با اظهار اینکه قیمت زعفران در سال جاری نسبت به سال گذشته خیلی پایین آمده ، گفت: در حالی که شرکت‌های تعاونی اقدام به خرید زعفران می‌کنند ولی به دلیل پرداخت قسطی و نبود قیمت قطعی برای زعفران، کشاورزان ترجیح می‌دهند به دلالان و واسطه گران زعفران خودشان را با یک میلیون تومان زیر قیمت خرید شرکت‌های تعاونی بفروشند.

وی با ابراز اینکه شرکت‌های تعاونی با قیمت خرید تضمینی محصول کشاورزان را با وعده‌های پرداخت ۱۵ روزه تا سه ماهه می‌خرند ولی گاها تا یک سال پرداخت پول طول می‌کشد، اضافه کرد: بنابراین کشاورزان ترجیح می‌دهند محصول خودشان را پایین‌تر از قیمت خرید تضمینی به قیمت نقد به واسطه گران بفروشند.

رضا سیدآبادی یکی دیگر از کشاورزان زعفران کار در همین رابطه ، گفت: شرکت‌های تعاونی با پرداخت حدود ۳۰ درصد از مبلغ خرید بقیه را وعده و عید می‌دهند.وی با ابراز اینکه گاهی اوقات شرکت‌های تعاونی قیمت خرید تضمینی محصول دقیق اعلام نمی‌کنند، اظهار کرد: به عنوان نمونه در انتظار ما به التفاوت دو میلیون تومانی قیمت اصلی زعفران در سال گذشته بودیم اما هیچ وقت پولی به دست ما نرسید.

***ضرورت واسطه‌گری مالی در کشاورزی

درهمین خصوص ، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در کشاورزی هر کجا حرفی برای گفتن نداریم، از واژه دلال استفاده می‌کنیم، در صورتی که واسطه‌گری مالی در کشاورزی لازم بوده اما مشکل ما تکرار واسطه‌گری است.

محمدرضا اورانی اظهار کرد: در حال حاضر بحران زعفران به این دلیل است که زعفران با ماشین‌آلات کشت می‌شود اما برای جمع‌آوری و تمیز کردن آن از نیروی انسانی استفاده می‌کنیم، به همین جهت در مدت 45 روز باید 320 هزار کارگر را به کار بگیریم که امری ناممکن است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: نکته بعدی بازرگانی است؛ اگر بازرگانی توسعه پیدا کند، کشاورز به تسهیلات، کمک فنی، اعتباری و تملکی نیاز ندارد. علاوه بر این بحث بورس اهمیت زیادی دارد. در حال حاضر زیره، زعفران و پسته را به بورس وارد کرده‌ایم. محصولاتی باید وارد بورس شوند که مرجعیت علمی، تولیدی و اقتصادی داشته باشند.

وی افزود: موضوع بعدی در زمینه بازار، تشکیل شرکت‌های بازرگانی است تا بر اساس آن از تولید به سمت اقتصاد کشاورزی حرکت کنیم. چرا قیمت آلو در نیشابور 15 هزار تومان و در مشهد 45 هزار تومان است؟ در کشاورزی هر کجا حرفی برای گفتن نداریم، از واژه دلال استفاده می‌کنیم، در صورتی که واسطه‌گری مالی در کشاورزی لازم بوده اما مشکل ما تکرار واسطه‌گری است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بیان کرد: ما باید واسطه‌گرهای مالی را نظام دهیم و تعریف مشخصی برای آنها ایجاد کنیم. درخواست دارم که یکی از مراکز تحقیقات و در کنار آن دانشکده کشاورزی شرکتی مبتنی بر توسعه بازار را راه‌اندازی کند و من قول می‌دهم که از شما حمایت کنم زیرا مشکل ما پول نیست، بلکه فضای کسب‌وکار است.

اورانی خاطرنشان کرد: در استان 90 هزار هکتار پسته وجود داشته که 60  هزار تن تولید دارد اما تجار کرمان آن را خریداری کرده و ارزش‌افزوده حاصل از آن را به کرمان منتقل می‌کنند. تشکیل شرکت بازرگانی با محوریت محصولات مزیت‌دار یکی از ضرورت‌های استان است.

***خام‌فروشی ، مشکل بخش کشاورزی

درهمین خصوص،  رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: خام‌فروشی یکی از مشکلات بخش کشاورزی است. ما از ابتدا به صورت فله محصولات خود را به فروش می‌رساندیم، به عنوان مثال زعفران ایران به صورت فله‌ای فروخته شده و سپس در اسپانیا بسته‌بندی و به نام آن کشور در دنیا معرفی می‌شود.

احمد نظامی ، اظهار کرد: در بازار تجارت همه اقلام محصولات تولیدی، خرید و فروش و جابه‌جا شده و این امر سبب تولید سرمایه و پول می‌شود. رشته اقتصاد کشاورزی در تمام بخش‌های این تجارت وجود دارد و بازارهای مدرن و سنتی نیز متاثر از آن هستند.

رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: ایران کشوری با چهار فصل و تنوع بالای محصولات کشاورزی است. استان خراسان در زمینه تولید پسته، زیره، زرشک، محصولات لبنی و حتی شیلات خودکفاست. سالانه 30 میلیون زائر به استان مشرف می‌شوند و اولین نیاز آنان تغذیه است که از طریق بخش کشاورزی محقق می‌شود.

وی اضافه کرد: خام‌فروشی یکی دیگر از مشکلات بخش کشاورزی است. ما از ابتدا به صورت فله محصولات خود را به فروش می‌رساندیم، به عنوان مثال زعفران ایران به صورت فله‌ای فروخته شده و سپس در اسپانیا بسته‌بندی و به نام آن کشور در دنیا معرفی می‌شود.

*** اقتصاد کشاورزی برای بی نیازی از نفت

همچنین ، یک استاد اقتصاد کشاورزی گفت: اگر از ظرفیت رشته اقتصاد کشاورزی استفاده شود، می‌توانیم فروش زعفران را به 10 میلیارد دلار برسانیم که در این صورت دیگر نیازی به درآمدهای نفتی نیست.

محمود دانشور کاخکی ، اظهار کرد: با اشاره به سه موضوع تبیین جایگاه اقتصاد کشاورزی، آنچه باید در اقتصاد کشاورزی باشد و اینکه در نهایت چه باید کرد، افزود: در تبیین جایگاه اقتصاد کشاورزی ما باید سه پیش‌فرض مهم و اساسی را مدنظر قرار دهیم. اول اینکه هدف و غایت اصلی تمامی فعالیت‌ها، ارزش‌آفرینی اقتصادی است. دومین پیش‌فرض این بوده که کشاورزی مهمترین محرکه رشد اقتصادی و زیربنا و محور توسعه اقتصادی است و سوم اینکه باید به تغییر ساختار کشاورزی به عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر کشاورزی  نگریست.

این استاد اقتصاد کشاورزی بیان کرد: در هرم توسعه پایدار اقتصادی، توسعه کشاورزی به عنوان زیر بنای توسعه پایدار و بعد از آن توسعه صنعتی و در نهایت توسعه فراصنعتی قرار دارد. تعداد واحدهای بهره‌برداری بیش از 2.9 میلیون بوده که 80 درصد آن خرد و دهقانی است. بهره‌وری پایین، سودآوری نامناسب، زنجیره ارزش گسسته، حجم بالای ضایعات، رقابت‌پذیری ناقص و عدم شکل‌گیری ارزش افزوده مناسب در بخش کشاورزی از جمله ویژگی‌های اقتصاد کشاورزی در ایران است.

این استاد اقتصاد کشاورزی تصریح کرد: در ساختار جهاد کشاورزی استان ایراداتی وجود دارد که از جمله آن می‌توان به عدم وجود بخش اقتصاد کشاورزی در این سازمان اشاره کرد. همچنین مشاور تنظیم بازاری که در این سازمان وجود دارد، دارای مدرک تحصیلی اقتصاد کشاورزی نیست. به طور کلی آنچه باید باشد، به کارگیری دانش‌آموختگان اقتصاد کشاورزی و آنچه هست، عدم استفاده از اقتصاد کشاورزی در بدنه بخش کشاورزی است.

دانشور کاخکی عنوان کرد: از جمله کارهایی که می‌توان انجام داد؛ به کارگیری دانش‌آموختگان اقتصاد کشاورزی به عنوان عامل توسعه و اجرای مثلث طلایی توسعه است. منظور از عامل توسعه اعطای نقش کارمند به فارغ‌التحصیلان نیست. جوامع باید به سمت توسعه پایدار اقتصادی حرکت کنند. سه هدف اصلی توسعه پایدار امنیت غذایی، اشتغال پایدار و رشد اقتصادی بوده که از طریق توسعه کشاورزی محقق می‌شود. توسعه کشاورزی مستلزم رسیدن به کشاورزی تجاری بوده که دارای سه بعد تولید اقتصادی، رقابت‌پذیری، تاب‌آوری و پایداری روستایی است.

وی ادامه داد: ما یک مثلث طلایی توسعه کشاورزی را طراحی کرده‌ایم که سه ضلع اصلی آن شامل تحقیقات علمی تحقیقاتی، نظام اجرایی، نظام تولیدی و حلقه اتصال این سه ضلع دانشکده کشاورزی با مدیریت بخش اقتصاد کشاورزی است.

این استاد اقتصاد کشاورزی گفت: در سال، 250 تا 270 تن زعفران در ایران تولید می‌شود و سهم ما از 11 میلیارد دلار فروش زعفران در جهان،  300 میلیون دلار است. امسال تولید به 500 تن خواهد رسید، در حالی که ظرفیت بازارهای جهانی بیشتر از 300 تن نیست و این امر یک بحران بزرگ اقتصادی را ایجاد کرده است. همچنین در تعیین قیمت حمایتی زعفران، همکاران ما وجود نداشتند، در صورتی که اگر از ظرفیت این رشته استفاده شود، می‌توانیم فروش زعفران را به 10 میلیارد دلار برسانیم که در این صورت دیگر نیازی به درآمدهای نفتی نیست.